ကမၻာ.ေက်ာ္စြာ100 ကို အစဥ္လိုက္ တင္ၿပထားပါသည္

1.တမန္ေတာ္မိုဟာမတ္

တမန္ေတာ္မိုဟာမတ္သည္ အစၥလာမ္ဘာသာကို အလႅာရွင္ျမတ္(ဘုရားသခင္)ထံမွ ညႊန္ၾကားမႈျဖင့္ လူအေပါင္းတို႔ကို တဆင့္ျပန္လည္ သြန္သင္ဆံုးမသူျဖစ္သည္။ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္တို႔၏ ထံုးစံအတိုင္း ကြယ္လြန္ခ်ိန္ထိတိုင္ မေနမနားပင္ အလႅာရွင္ျမတ္၏ အဆံုးအမတို႔ကို လူအမ်ားအား သြန္သင္ျခင္းအမႈအား အားထုတ္ခဲ့သည္။

မိုဟာမတ္အား ေမြးဖြားသည့္အခ်ိန္ေနရာႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး တိက်သည့္အေထာက္အထားမေတြ႕ရေပ။သို႔ေသာ္ ေအဒီ ၅၇၀ ၀န္းက်င္၊ေနရာအားျဖင့္ ယေန႔ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏိုင္ငံ၊မကၠာျမိဳ႕(Macca)အနီးျဖစ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္။မေမြးဖြားလာခင္ကပင္ ဖခင္ျဖစ္သူကြယ္လြန္သြားသည့္အတြက္ မိခင္မုဆိုးမျဖစ္သူက ခက္ခဲစြာ ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရျပီး ၆ ႏွစ္သားအေရာက္တြင္ မိခင္ပါကြယ္လြန္သြားခဲ့ျပန္သည္။ထိုေနာက္ ဦးေလးေတာ္စပ္သူက ေကၽြးေမြးေစာင့္ေရွာက္မႈျဖင့္ လူလားေျမာက္လာသည္ဆိုေသာ္လည္း ၾကမ္းတမ္းသည့္ ဘ၀ကိုျဖတ္သန္းခဲ့ရသည္။က်မ္းစာအေထာက္အထားမ်ားအရ စာေပသင္ၾကားတတ္ေျမာက္ျခင္းမရွိဟု သိရသည္။သို႔ေသာ္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မကာျမိဳ႕ေန ေငြေၾကးျပည့္စံုသည့္ မုဆိုးမတစ္ဦး ႏွင့္အိမ္ေထာင္က်သျဖင့္ ဘ၀တိုးတက္လာခဲ့သည္။ပင္ကိုယ္ကပင္ ရိုးသားျခင္း၊ေျဖာင့္မတ္ျခင္းတို႔ျဖင့္ ျပည့္စံုသည္ဟုလည္းဆိုၾကသည္။ လူအမ်ား၏ယံုၾကည္ျခင္း ကိုခံယူရရွိသျဖင့္ အမ်ားသူငါက လာေရာက္ျပီး ပစည္းမ်ားအပ္ႏွံျခင္းကိုခံရသည္။ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ လာေရာက္သည့္ ဂ်ဴးႏွင့္ခရစ္ယာန္ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရသျဖင့္ ၄င္းတို႔ထံမွ တစ္ဆူတည္းေသာဘုရား၀ါဒကို နာၾကားရသျဖင့္ ဘုရားသခင္ကို ကိုးကြယ္ယံုၾကည္စိတ္ကိန္း၀တ္လာျပီး ဌာေနလူမ်ားကိုးကြယ္သည့္ အယူမွားကိုပယ္ျပီး ဘုရားသခင္ႏွင့္နီးစပ္မႈရရန္ အားထုတ္ေတာ့သည္။တစ္ကိုယ္တည္း ဧကစာရီအက်င့္ က်င့္သံုးရာမွ အလႅာရွင္ျမတ္၏ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးမႈကို ခံရသျဖင့္တမန္ေတာ္ ဂါဘရီရယ္မွတဆင့္ သူ႔အားတမန္ေတာ္ အျဖစ္သတ္မွတ္ျခင္းခံရကာ ဘုရားသခင္ရွိရာ ေကာင္းကင္ဘံုသို႔လည္းေခၚေဆာင္ကာ ဖူးေမွ်ာ္ခြင့္ကိုရသည္ဟုဆိုသည္။

ထိုသို႔ေသာ္ ခ်ီးေျမွာက္မႈကို ရရွိျပီးေနာက္ မိုဟာမက္သည္ မိမိႏွင့္ ဆက္ဆံရသူအနည္းအက်င္းကို စတင္ေဟာေျပာပို႔ခ်ရာမွ အစၥလာမ္သာသနာစတင္လာခဲ့သည္။၆၁၃တြင္ ၄င္း၏ ေဟာေျပာမႈတို႔ကို ယံုၾကည္သျဖင့္ ေနာက္လိုက္အင္အားတိုးပြားလာျပီး မကာေစာ္ဘြား၏ မ်က္စိစူးမႈကိုပါ တစ္ပါတည္းခံရေတာ့သည္။ထို႔ေၾကာင့္ ၆၂၂တြင္ မိုဟာမက္အေနျဖင့္ မကၠာတြင္ဆက္လက္ရပ္တည္ရန္ ခက္ခဲလာသည့္အေလွ်ာက္ မကၠာျမိဳ႕၏ ေျမာက္ဖက္မိုင္ ၂၀၀ရွိ မဒီနာျမိဳ႕(Medina) သို႔ေရွာင္တိမ္းျပီး ဘုရားသခင္၏ အဆံုးအမကို လူအေပါင္းအား ဆက္လက္ ေဟာေျပာသည္။ထိုသို႔တိမ္းေရွာင္ရသည္ကို ေဟဂိရ(Hegira) ဟုေခၚျပီး တမန္ေတာ္ဘ၀က်င့္စဥ္တြင္ အတက္တစ္ေကြ႕ျဖစ္သည္ဟုသတ္မွတ္သည္။အမွန္လည္း ေအာင္ျမင္မႈၾကီးၾကီးရသည္။မဒီနာေစာ္ဘြား၏ ဆရာကဲ့သို႔ပင္ အာဏာရလာျပီး လူအမ်ားကို ဦးေဆာင္ႏိုင္သည့္အတြက္ မကာကိုတိုက္ခိုက္ျပီး ၆၃၀ခုႏွစ္တြင္အႏိုင္ရကာ ေအာင္ႏိုင္သူျဖစ္လာခဲ့သည္။ထိုအခ်ိန္မွစျပီး ေနာင္တစ္ႏွစ္ခြဲၾကာ သူမကြယ္လြန္မွီအထိကို အာရပ္အမ်ိဳးႏြယ္စုေလးမ်ား တစ္ဖြဲ႔ျပီးတစ္ဖြဲ႔ အယူသစ္ကို ကူးေျပာင္းယံုၾကည္လာသည့္ အတြက္ ကြယ္လြန္ခ်ိန္ ၆၁၃ တြင္အာေရဘီးယားကၽြန္းဆြယ္ေတာင္ဖက္ပိုင္းတစ္ခုလံုးကို ေကာင္းစြာၾသဇာလြမ္းမိုးထားခဲ့သည္။

မိုဟာမက္ကို တမန္ေတာ္ဟုဆိုျပီးဘာသာေရးအရသာ အထြတ္အျမတ္ထားႏိုင္သည္မဟုတ္ေပ။ ႏိုင္ငံေရး၊အမ်ိဳးသားေရးႏွင့္ လူမႈေရးတို႔တြင္လည္း ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။အစုစုကြဲျပားေနသည့္ အာရပ္မ်ိဳးႏြယ္စုတို႔ကို ဘာသာေရးဦးေဆာင္မႈျဖင့္ စုစည္းေပးႏိုင္ျပီး မိမိထက္အင္အားျခင္း မယွဥ္ႏိုင္ေအာင္မ်ားျပားက်ယ္ျပန္႔သည့္ အေရွ႕ဖက္မွ ဆက္စနစ္(Sassanids)တို႔၏ ပါရွအင္ပါယာသစ္(Neo-parsian Empire) ႏွင့္ အေနာက္ဖက္မွ အေရွ႕ေရာမအင္ပါယာ(ေခၚ)ဘိုင္ဇန္တိုင္းအင္ပါယာ (Byzantine Empire)တို႔ကို အႏိုင္ယူျပီး အယူ၀ါဒအသစ္ကို ျပန္႔ပြားရန္အတြက္ လမ္းခင္းေပးခဲ့သည္။ထို႔ေနာက္တြင္ အာရွမွ အာရပ္တို႔ဦးေဆာင္သည့္ မြတ္စလင္တို႔၏ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈတစ္ျဖစ္လဲ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္မႈသည္ အေရွ႕ဖက္တြင္ အိႏိၵယအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း၊ေနာက္တြင္ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းေဒသ အကုန္ သာမက ဥေရာပကုန္းေျမရွိစပိန္ႏိုင္ငံထိ သိမ္းယူႏိုင္သည္အထိအင္အားၾကီးခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ ၇၃၂ ခု၊ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းတြင္ တိုက္ခိုက္သည့္ နာမည္ေက်ာ္ တိုး စစ္ပြဲတြင္ မြတ္စလင္တို႔ ရွံဳးႏွိမ့္ျပီးမွသာ ထိုခ်ဲ႕ထြင္မႈရပ္တန္႔ေတာ့သည္။

လူမႈေရး၊ယဥ္ေက်းမႈနယ္ပယ္တြင္လည္း အာရပ္ယဥ္ေက်းမႈကို အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျပန္႔ပြားရန္အတြက္ လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့သည္။ အထက္တြင္ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အာဖရိက ေျမာက္ပိုင္းမွသည္ အေရွ႕ဖက္ အိႏိၵယ အေနာက္ေျမာက္ဖက္တိုင္ အာရပ္ယဥ္ေက်းမႈကို ရွင္သန္ေစရန္ ကိုရမ္က်မ္းကေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။မည္သည့္ လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ အာရဗီ ဘာသာျဖင့္သာ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ရျမဲျဖစ္သျဖင့္ အာရဗီဘာသာမွာ အားအလြန္ေကာင္းလာသည္။

အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ သာမန္လူတန္းစား အညတရဘ၀မွသည္ ဘာသာေရး၊ႏိုင္ငံေရး၊လူမႈေရး၊ယဥ္ေက်းမႈတို႔တြင္ ေခါင္းေဆာင္မႈေပးႏိုင္သူအျဖစ္ မိုဟာမက္ကို သတ္မွတ္ခ်ီးမြမ္းႏိုင္သည္။

[ျပင္ဆင္ရန္​] ရည္ညႊန္းကိုးကား

    ေက်ာ္စြာ(၁၀၀)-ေဒါက္တာသန္းထြန္း