7. ဆိုင္လန္

ဆိုင္လန္(Ts'ai Lun)(ေအဒီ ၁၀၅ ၀န္းက်င္)သည္ တရုတ္လူမ်ိဳး မိန္းမစိုး တစ္ဦးျဖစ္သည္။စကၠဴကို စတင္တီထြင္သူအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳသည္။သူတီထြင္သည့္ စကၠဴေၾကာင့္ ကမာၻ႕ယဥ္ေက်းမႈ ထင္ထင္ရွားရွား ေျပာင္းလဲတိုးတက္ေသာ္လည္း ၄င္းကိုမူ လူသိမမ်ားလွေပ။မည္သည့္အခ်ိန္၊ေဒသတြင္ ေမြးဖြားသည္၊ကြယ္လြန္သည္ကို လည္းမသိရေပ။

ေရွးကလူတို႔သည္ စကၠဴမေပၚမွီက တိရိစာၧန္တို႔၏ အရိုးမ်ား၊သစ္ေခါက္မ်ား၊လိပ္ခြံမ်ား ႏွင့္ ၀ါးျခမ္းျပားမ်ားေပၚတြင္ စာေပကိုေရးမွတ္ေဆာင္ယူသြားလာၾကရရာမွ စကၠဴတီထြင္ေပၚေပါက္လာသည့္အတြက္ မ်ားစြာပင္အဆင္ေျပာလာျပီး အသိပညာ၊စာေပဗဟုသုတ တို႔ကိုလည္း လြယ္ကူစြာျပန္႕ပြားေအာင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္လာသည္။ထို႔ေၾကာင့္ စကၠဴေက်းဇူးမွာ မေသးလွဟုဆိုရမည္။ေရွးအီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔က ပက္ပီရပ္စ္ (papyrus)က်ဴပင္မွ တဆင့္ စကၠဴၾကမ္းအဆင့္ကို ထုတ္ယူသံုးစြဲႏိုင္ေသာ္လည္း မ်ားစြာစရိတ္မ်ားသည္ေၾကာင့္ မတြင္က်ယ္လွေပ။

တရုတ္သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ေအဒီ ၁၀၅ ႏွစ္ တရုတ္ဟန္မင္းဆက္လက္ထက္ ဧကရာဇ္ ဟြန္တိလက္ထက္ မိန္းမစိုးျဖစ္သူ ဆိုင္လန္က စကၠဴကို တီထြင္သည္ ဟုသိရွိရသည္။ထိုတီထြင္မႈေၾကာင့္ ရာထူးတိုးကာ ဘြဲ႔ထူးဂုဏ္ထူးခ်ီးေျမွာက္ခံရျပီး ခ်မ္းသာသူတစ္ဦးျဖစ္လာခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ နန္းတြင္းလုပ္ၾကံမႈ တစ္ခုတြင္ပါ၀င္သည့္အျပစ္ျဖင့္ ရာထူးခ် မထင္မရွား တိမ္ျမွပ္ေပ်ာက္ကြယ္ရရွာသည္။သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ ေရခ်ိဳး၊အ၀တ္ေကာင္း၀တ္ျပီး အဆိပ္ေသာက္ေသသည္ ဟုလည္းဆိုသည္။

သို႔ျဖင့္ စကၠဴမွာ အေရးၾကီး၊ထိပ္တန္း တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္းျဖစ္ ကုန္ပစၥည္းအမည္တစ္မ်ိဳးအေနျဖင့္ ျပည္ပသို႔ေရာင္းခ်ျခင္း စတင္လာေတာ့သည္။အစက တရုတ္နန္းတြင္းက တိုက္ရိုက္ခ်ဳပ္ကိုင္ျပီး ျပဳလုပ္နည္းကို အမ်ားမသိႏိုင္ရန္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ ၇၅၁ တြင္စကၠဴျပဳလုပ္သည့္ တရုတ္အခ်ိဳ႕ကို အာရပ္တို႔ဖမ္းမိသျဖင့္ အာရပ္တို႔လည္းစကၠဴလုပ္နည္းရရွိသြားခဲ့သည္။မၾကာမွီပင္ ဘကၠဒက္ျမိဳ႕ မွစကၠဴမ်ားေစ်းကြက္စ၀င္သည္။ အာရပ္မ်ားထံမွ ထိုပညာကို ဥေရာပသားတို႔ ရရွိသည္မွာမူ ၁၂ရာစုေရာက္မွျဖစ္သည္။